President Van Rompuy heeft een ‘Euro Masterplan’ aangekondigd om verder economische integratie in de eurozone te bevorderen. Premier Rutte heeft geen behoefte aan “structuurdiscussies” of “vlucht in institutionele vergezichten”. Beide hebben ongelijk. Beide standpunten zijn ook een symptoom van dezelfde kwaal: een gebrek aan duidelijke visie van waar Europa naar toe moet en wat in het belang van stabiliteit is.
Europa zit gevangen tussen enerzijds politici die - vaak zonder argumenten – vinden dat Europa veel meer bevoegdheden moet krijgen en anderzijds de kiezers die daar terecht bezwaren tegen hebben en dan maar eurosceptisch worden.
Er zijn op dit moment twee fundamentele weeffouten in de Europese Unie. De eerste betreft het gebrek aan democratie en controle op de macht. De tweede betreft de economie in de monetaire unie en de huidige financiële problemen.
Het eerste probleem is mede het gevolg van de uitbreiding naar 27 lidstaten, die onevenredig veel macht geeft aan de grotere lidstaten. Met name de burgers uit de kleinere lidstaten hebben het gevoel dat zij de grip op de besluitvorming kwijt zijn. Dat gevoel is terecht en ligt ook ten grondslag aan het afwijzen van de Europese Grondwet in 2005. De oplossing hiervoor is een hervorming van de instituties, waarbij de democratische controle op Europese besluitvorming ook op Europees niveau plaats vindt. Het Europees Parlement moet gekozen worden via Europese lijsten, zodat je een Europese socialistische, liberale of conservatieve lijst hebt. Als Nederlander kun je dan op een Duitse, Ierse of Deense lijsttrekker stemmen of op een Nederlander die ook op die lijst staat. Een dergelijke hervorming maakt Europa zichtbaarder en beter controleerbaar.
Het tweede probleem betreft een weeffout in de monetaire unie. Het model dat wij nu hebben is een centraal monetair beleid – gevoerd door de ECB – en een decentraal economisch beleid. Op zich kan dat goed werken en het past ook in het karakter van de Europese Unie: een supranationaal orgaan met soevereine staten als lidstaten. Velen beweren tegenwoordig dat een monetaire unie niet zonder “politieke unie” kan werken, maar als je om argumenten vraagt die dat onderbouwen, blijft het altijd stil.
Het gevaar dreigt nu dat de neiging om de economie vanuit Brussel te willen besturen, doorslaat. Dat heeft vergaande consequenties: moeten wij willen dat Europa bepaalt hoe hoog het minimumloon in Nederland mag zijn? Of hoeveel vakantiedagen wij mogen hebben? Of hoe onze woningmarkt er uit moet zien? Als er nog meer bevoegdheden aan Brussel worden overgedragen zal de afkeer van Europa nog meer toenemen en dreigt het hele project op een fiasco uit te lopen.
De vraag is ook of het nodig is meer bevoegdheden over te dragen. Toen wij in de jaren negentig aan de instelling van de monetaire unie werkten, was de gedachte dat je het economisch beleid in hoofdzaak aan de soevereine lidstaten kon overlaten. Beleidsconcurrentie zou er toe leiden dat verstandig economisch beleid in de ene lidstaat tot navolging in de andere zou leiden. Ook zou de kapitaalmarkt voor de nodige discipline zorgen zodat de overheidsfinanciën niet uit de hand zouden lopen. Naar nu gebleken is, heeft dit niet gewerkt. Daar zijn verschillende redenen voor en er zijn maatregelen te bedenken die deze weeffouten herstellen, zoals bijvoorbeeld Europees toezicht op de banken. Maar om nu een hele “economische unie” of “politieke unie”op te tuigen, gaat veel te ver. Het miskent de het karakter van Europa en miskent ook de voordelen die bestaan wanneer lidstaten zo veel mogelijk vrijheid hebben hun eigen economisch beleid te voeren. Een duidelijk voorbeeld is Nederland anno 2012: het is economisch niet verstandig om in een recessie zo sterk te bezuinigen als nu door de Kunduz-coalitie onder dwang van Europa wordt gedaan.
Voor een goed functioneren van de monetaire unie moeten een aantal weeffouten hersteld worden, zoals Europees toezicht op banken en een versterking van de disciplinerende werking van de kapitaalmarkt. Zie bijvoorbeeld ‘Red Europa door discipline van de kapitaalmarkt’. Daarmee kan de vergaande bemoeienis van Brussel, waar Mark Rutte inmiddels wel mee heeft ingestemd, achterwege blijven.
http://www.libdem.nl/
http://www.libdem.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten