Nog voor dat het kabinet geïnstalleerd was, is het
vertrouwen erin tot een dieptepunt gezakt. Volgens de peilingen van Maurice de
Hond zou de coalitie nu 57 zetels in de Tweede Kamer krijgen, lang geen
meerderheid dus. En dat is geen wonder: het regeerakkoord is noch liberaal noch
sociaal.
Hans Spekman sprak dit weekend zijn waardering voor het
regeerakkoord uit door te zeggen dat nivelleren een feest is. Daarmee zag hij
twee dingen over het hoofd. Er wordt alleen genivelleerd met betrekking tot de
middeninkomens, de hogere inkomens blijven buiten schot. Ernstiger is dat de
inkomensplaatjes maar het halve beeld geven. Wie de pech krijgt werkloos te
worden, gaat in inkomen tientallen procenten achteruit. Er dreigt een tweedeling
in de samenleving te komen tussen degenen die (nog) werk hebben en degenen die
werkloos zullen zijn. En dat laatste aantal zal door het kabinetsbeleid
toenemen.
De cijfers van het Centraal Planbureau laten dat duidelijk
zien: als gevolg van het bezuinigingsbeleid van het kabinet zal de werkloosheid
toenemen. En dat is nog maar het halve beeld, want ook zzp’ers en het mkb
zullen het heel moeilijk krijgen als gevolg van de terugval in bestedingen.
Met name de werkloze ouderen en jongeren zullen het heel moeilijk
krijgen. Wie ouder dan 45 jaar is en werkloos wordt kan vergeten –
uitzonderingen daargelaten – dat hij nog werk kan krijgen op hetzelfde niveau
of tegen een vergelijkbaar salaris als zijn vorige baan. Wie starter is op de
arbeidsmarkt en geen werkervaring heeft, zal de komende jaren heel moeilijk een
baan krijgen. Net als in de jaren 1980 dreigt een verloren generatie. Als de
economie straks weer aantrekt (in 2020 ?), zullen werkgevers de voorkeur geven
aan pas afgestudeerden boven degenen met dezelfde kwalificaties die enkele
jaren naar werk hebben gezocht.
Zeker onder deze omstandigheden is het drastisch versoberen
van de sociale voorzieningen niet sociaal te noemen. Het is dan ook
verbazingwekkend dat de PvdA hier mee akkoord is gegaan. Is de lust om te
regeren groter dan de wens een sociaal beleid te voeren? Geen wonder dat de
PvdA in de peilingen gezakt is tot 30 zetels.
En de VVD-achterban heeft ook terecht reden om te mopperen.
Dat de PvdA een zekere nivellering wilde is tot daar aan toe. Maar het gekozen
instrument daarvoor is desastreus. Niet alleen omdat het vooral ten koste van
de middeninkomens gaat –de hogere inkomens gaan er op vooruit - maar vooral
omdat daarmee de hele basisfilosofie van het zorgstelsel op de helling wordt
gezet. Daarbij komt dat het in het geheel niet bijdraagt aan het beperken van
de zorgkosten. Als je wilt nivelleren, is de inkomensbelasting daartoe het
aangewezen instrument, en niet allerlei andere regelingen. Wat nu gebeurt, is
het weghalen van het laatste restje marktwerking in de zorg. Bovendien wordt
door allerlei maatregelen nog meer macht aan de verzekeraars gegeven. Ook
hierin is het regeerakkoord niet liberaal. De VVD-kiezer is er achter gekomen
dat de wil om te regeren belangrijker was dan het bereiken van een evenwichtig
en doordacht resultaat. Geen wonder dus dat de VVD in de peilingen tot 27
zetels is gezakt.
Beide partijen schofferen hun achterban door een
regeerakkoord te sluiten dat noch liberaal noch sociaal is. Erelid van de VVD
Hans Wiegel zei dit weekend dat de VVD terug moest naar de onderhandelingstafel.
Hij zei dat de PvdA wel zo verstandig zou zijn om de VVD uit de problemen te
helpen. Maar ook de PvdA zou terug moeten naar de onderhandelingstafel vanwege
de asociale aspecten van het regeerakkoord. Als dat gebeurt zou er wellicht nog
iets te redden zijn, anders kan dit kabinet het best zo snel mogelijk
verdwijnen.