Het laatste rapport van het IPCC over het klimaat heeft ons weer wakker geschud. Het is urgent om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Essentieel is daarbij ook een beleid te voeren dat zowel effectief, rechtvaardig als economisch verantwoord is. En daar is op dit moment geen sprake van. Niet in Nederland en niet in Europa.
Het beleid dat tot nu toe in Nederland gevoerd wordt is ineffectief en legt
de lasten eenzijdig bij de burgers en sommige bedrijven. Geen wonder dat veel
mensen afhaken en uit frustratie op klimaatsceptische partijen stemmen. Wist u
bijvoorbeeld dat de energiebelasting voor kleinverbruikers (gezinnen) 28,9 cent
per m3 bedraagt en voor grootgebruikers 4,3 cent per m3?
Dat is niet alleen onrechtvaardig, maar ook inefficiënt! Dat moet natuurlijk
gelijkgetrokken worden. Maar niets daarover in het ‘Document op hoofdlijnen’
dat VVD en D66 geschreven hebben als aanzet voor een nieuw regeerakkoord.
Essentieel is het daarom een rationeel klimaatbeleid te voeren dat generiek
werkt ten opzichte van alle sectoren. Dat wil zeggen een beleid dat consumenten
en bedrijven gelijk behandelt, dat effectief is voor het klimaat en de
concurrentiepositie van bedrijven niet onnodig ondermijnt. Een dergelijk
rationeel beleid moet Europees gevoerd worden en bestaat uit drie elementen.
Ten eerste moet er een algemene heffing komen op alle CO2
uitstoot uit fossiele bron (kolen, olie gas) die door de overheden in Europa
wordt opgelegd en voorspelbaar oploopt. Een dergelijke heffing kan eenvoudig geheven
worden aan de Europese buitengrens wanneer de fossiele brandstoffen Europa
binnen komen of bij de bron wanneer zij uit de grond worden gehaald. Er bestaat
immers een vaste relatie tussen de fossiele bron en de uitstoot van CO2.
Zo levert iedere molecuul aardgas bij verbranding één molecuul CO2
op.
Ten tweede moet de opbrengst van een dergelijke heffing teruggegeven worden
aan de burgers in de vorm van lastenverlichting, zodat de koopkracht gelijk
blijft. Dit kan door ofwel de BTW ofwel de inkomstenbelasting te verlagen, dan
wel een combinatie van beide. Het effect zal zijn dat goederen en diensten die
met veel CO2-uitstoot gepaard gaan - zoals vliegreizen - duurder
worden en de niet-vervuilende producten goedkoper. Deze teruggaaf beschermt de
minder draagkrachtigen beter dan het voorstel van de Europese Commissie ”Fit
for 55” dat medio juli verscheen.
Ten derde moet het niet zo zijn dat bedrijven hun productie naar buiten
Europa verplaatsen omdat daar geen heffing wordt opgelegd. Een dergelijk
‘koolstoflek’ kun je voorkomen door aan de Europese buitengrens een
correctiemechanisme in te voeren, de Border Carbon Adjustment (BCA). Een
dergelijk mechanisme houdt in dat er bij invoer van goederen van buiten Europa
gekeken wordt hoeveel uitstoot van CO2 met de productie en het
vervoer van die goederen gemoeid is geweest en vervolgens wordt die uitstoot
met hetzelfde tarief belast als in de Europese Unie geldt. Als bijvoorbeeld
1000 ton staal uit Zuid-Korea wordt ingevoerd, wordt berekend welke CO2
uitstoot met de productie en het vervoer is gemoeid en dat wordt
vermenigvuldigd met het in Europa geldend tarief. Omgekeerd kan bij uitvoer van
staal naar landen buiten Europa, de heffing die in Europa betaald is,
teruggegeven worden. Met een dergelijk BCA kan in Europa een streng
klimaatbeleid gevoerd worden, zonder dat dit ten koste gaat van de
concurrentiepositie van de Europese economie, integendeel.
De meeste economen zijn voorstander van het hier geschetste rationele
klimaatbeleid, omdat het de enige manier is om een zowel effectief als
rechtvaardig beleid te voeren, dat bovendien minder bureaucratisch is en minder
gevoelig voor lobbyisten dan het huidige beleid. LibDem is al vanaf 2009
voorstander van een rationeel klimaatbeleid. Zie bijvoorbeeld hier.
De voorstellen van de Europese Commissie in “Fit for 55” gaan weliswaar voor
een deel in de richting van een rationeel klimaatbeleid, maar niet helemaal en
blijven daardoor ineffectief. Zo wordt het emissiehandelssysteem gehandhaafd,
hetgeen bureaucratisch is en veel minder voorspelbaar is dan een algemene
heffing. Ook worden de verschillende sectoren verschillend behandeld, hetgeen
niet alleen tot willekeur leidt, maar ook ten koste van de effectiviteit gaat. Dit
zal bovendien de nodige onderhandelingen vergen. De BCA wordt wel voor de
invoer van sommige goederen ingesteld, maar niet voor de uitvoer, waardoor
Europese bedrijven die voor de wereldmarkt produceren door een streng
klimaatbeleid benadeeld worden. Het halfbakken beleid van de Europese Commissie
is dus willekeurig, bureaucratisch en zal niet tot de gewenste reductie van de
CO2 uitstoot leiden.
Alleen een rationeel klimaatbeleid zoals hierboven geschetst is effectief,
rechtvaardig en economisch verantwoord; alleen daarmee kan op een serieuze
wijze de opwarming van de aarde worden tegengegaan. Dit zou de kern van het
klimaatbeleid in het regeerakkoord van het te vormen kabinet moeten zijn. Te
vrezen valt dat dat niet zal gebeuren.
Sammy van Tuyll
www.libdem.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten