In het verkiezingsspotje
van LibDem dat de afgelopen weken op TV te zien was, wordt gezegd dat het
beleid dat LibDem voorstelt beter voor het milieu is dan GroenLinks en beter
voor de economie dan de VVD. Veel kiezers vragen mij hoe dat kan. Daarom is het
goed dat nader toe te lichten.
Luchtvervuiling houdt niet op aan de grens,
daarom is het alleen zinnig om het milieubeleid – dan wel het energiebeleid – en
het beperken van de uitstoot van broeikasgassen in Europees verband te voeren.
Het huidig milieubeleid is niet effectief. Het bestaat uit regelgeving – zoals
normen voor producten en het verbod op gloeilampen- subsidies en een
ingewikkeld systeem van handel in emissierechten. Het laatste houdt in dat
bedrijven – niet alle, maar in sommige bedrijfstakken – emissierechten voor CO2
toegekend krijgen. Als zij overhouden, mogen zij de resterende rechten verkopen;
als zij tekort komen, moeten zij rechten bijkopen. De prijs van de
emissierechten schommelt daardoor nogal en is de laatste jaren, mede als gevolg
van de recessie, laag geweest, te laag om de uitstoot van broeikasgassen echt
te beperken.
LibDem vindt dat de enige manier waarop je
serieus de uitstoot van broeikasgassen kunt beperken, een heffing moet zijn op alle
uitstoot van CO2 uit fossiele brandstoffen. Dat moet een heffing
zijn die geleidelijk op een voorspelbare wijze oploopt, zodat je weet wat over
tien jaar de prijs van de CO2 zal zijn. Die moet zo hoog zijn dat de
uitstoot van CO2 uit fossiele
brandstoffen fors beperkt wordt. Bedrijven en consumenten zullen daar op
anticiperen, zodat zij zuinige producten maken en – ook belangrijk – er op een
zuinige manier mee om zullen gaan. Het gebruik van duurzame energie wordt dan relatief
goedkoper, zodat deze aantrekkelijker worden. Subsidies daarvoor zijn niet
nodig. Windmolens draaien dan niet meer op subsidie (vaak weggegooid geld),
maar alleen op wind. Voorwaarde is wel dat de opbrengsten die de overheid
binnen krijgt in de vorm van lastenverlichting aan burgers en bedrijven
teruggegeven wordt, zodat de koopkracht niet aangetast wordt. Europa kan zo een
effectief milieubeleid voeren, ook al zouden de landen buiten Europa niet zo
ver willen gaan.
Door een dergelijk beleid zullen de Europese
bedrijven – en met name de energie-intensieve – ten opzichte van de niet-Europese
landen duurder worden, waardoor hun concurrentiepositie verslechtert. Dat
gebeurt nu ook als gevolg van de regelgeving en de handel in emissierechten,
maar dat is minder zichtbaar. LibDem stelt echter voor, teneinde het
concurrentienadeel op te heffen, een correctiemechanisme aan de Europese
buitengrens in te voeren. Hierbij wordt op goederen die van buiten de EU komen
een heffing opgelegd die gelijk is aan de heffing die dezelfde goederen in de
EU zouden hebben plus de heffing op de uitstoot tijdens het transport. Voor
goederen die geëxporteerd worden, wordt de CO2-heffing teruggegeven.
Het Europees bedrijfsleven heeft hierdoor geen hinder van het in Europa
gevoerde (strengere) milieubeleid. Volgens kenners is een dergelijke Border Tax
Adjustment in overeenstemming met de regels van de WTO. (Zie ook Cambridge
Working Papers in Economics CWPE 0409.)
Een dergelijk correctiemechanisme kun je niet
invoeren met het huidige beleid, gebaseerd op regelgeving en handel in
emissierechten. Dat is veel te onduidelijk.
Het beleid dat LibDem voorstelt is beter dan
het huidige beleid. Op alle uitstoot van CO2 uit fossiele brandstof wordt
immers een heffing gelegd. Er is geen willekeur meer. Ook is het niet nodig om
allerlei willekeurige productnormen op te leggen. Het is immers in ieders
belang – en dat van onze aarde - om te zorgen dat de uitstoot van CO2 beperkt
wordt. Dat betekent dat niet alleen de producten energiezuinig zullen zijn,
maar dat er daadwerkelijk een continue, generieke en voorspelbare prikkel zal
zijn om de producten ook energiezuinig te gebruiken. Subsidies en
belastingfaciliteiten zijn dan overbodig. Dat voorkomt ook het misbruik ervan.
Een voorbeeld daarvan is het onlangs bekend geworden oneigenlijk gebruik van
belastingfaciliteiten voor hybride auto’s. Er zal niet meer gelobbyd hoeven te
worden om normen voor producten op een bepaald niveau vast te stellen.
Dit beleid is veel effectiever dan het
huidige beleid voor de reductie van broeikasgassen. GroenLinks wil in principe
het huidige beleid voortzetten, maar dan een beetje meer. Als je een streng
milieubeleid wilt voeren, kan het echter beter op een generieke, marktconforme
wijze, zoals LibDem voorstelt. Dat beïnvloedt immers niet alleen de producten,
maar ook het gebruik ervan.
Het beleid van LibDem is ook beter voor de
economie dan het huidige beleid – in hoofdlijnen gesteund door de VVD- en wel
om twee redenen. Ten eerste is het generiek en marktconform, zodat je geen
subsidies en betuttelende regelgeving meer nodig hebt. Ten tweede is wordt er
rekening gehouden met de concurrentiepositie op de wereldmarkt. Opvallend is dat geen van de andere partijen - met uitzondering van (deels) de SP - zich zorgen maken over de gevolgen van het Europees milieubeleid voor de concurrentiepositie van het Europees bedrijfsleven. Terwijl dat wel belangrijk is!
Het milieubeleid dat LibDem voorstelt is,
kortom, beter voor het milieu dan GroenLinks en beter voor de economie dan de
VVD.
Dit is een interessant concept. Een dergelijke heffing zou eigen inkomsten voor de EU kunnen generen, waardoor de bijdragen door de lidstaten kunnen worden verminderd.
BeantwoordenVerwijderenHet is juist de bedoeling dat de opbrengsten van de heffing aan de burgers teruggegeven wordt, zodat de koopkracht gelijk blijft. De benzine wordt duurder en de boodschappen in de supermarkt goedkoper. Het is de verantwoordelijkheid van de nationale overheden om de vorm te kiezen waarn zij de opbrengsten teruggeven.
VerwijderenDoor het scheppen van eigen middelen voor de EU, kan de op de BTW gebaseerde afdracht worden verlaagd of worden afgeschaft.
VerwijderenDoel van ons milieubeleid is niet het scheppen van eigen middelen voor de EU, maar het voeren van een effectief en marktconform milieubeleid.
VerwijderenIn ons voorstel wordt de heffing door de lidstaten geind en ook weer teruggegeven in de vorm van lastenverlichting. Als je dat niet doet, wordt de koopkracht aangetast en dan zal er - terecht - veel weerstand tegen dit voorstel zijn. Ook van ons!
Wij zijn er ook beslist niet voor dat de opbrengsten van de heffing worden aangewend voor allerlei "groene" projecten of "groene" subsideis, zoals GroenLinks dat wil. Subsidies en regelgeving leiden alleen tot distorsies in de markt en potentieel misbruik. Dat is onlangs weer gebleken. Subsidies en regelgeving zijn overigens wel goed voor lobbyisten en allerlei andere instellingen die daarvan profiteren. Ons voorstel dient het algemeen belang.